Ek 30 – Çok Eşlilik

 Çok eşlilik, 1400 yıl önce Kuran vahyedilene kadar bir yaşam tarzıydı. Dünya genç ve az nüfuslu iken çok eşlilik, nüfusu artırmanın ve Tanrı’nın planını gerçekleştirmesi için gerekli olan insanları getirmenin bir yoluydu. Kuran vahyedildiğinde dünya yeterli nüfusa erişmişti ve Kuran çok eşliliğe ilk kısıtlamaları koydu.

  Kuran’da çok eşliliğe müsaade edilir, ancak katı bir biçimde izlenen koşullar altında. Bu ilahi müsaadenin herhangi bir şekilde suistimali, şiddetli bir biçimde cezalandırılır. Bu nedenle, çok eşliliğe Tanrı tarafından müsaade edilmesine rağmen bize düşen, belirli çok-eşli bir ilişkiye izin verilmiştir demeden evvel koşullarımızı dikkatli bir şekilde incelemektir.

  Bu konudaki mükemmel örneğimiz Muhammed peygamberdir. O, Hatice ölünceye kadar tek eşle, Hatice ile evliydi. Biri hariç tüm çocukları Hatice’dendi. Nitekim Peygamberle evli olduğu sürece; yani yirmi beş yıl boyunca kendisi ve çocukları Peygamberin tüm ilgisine sahip olmanın tadını çıkarmıştır. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın, Muhammed tek bir eşe sahipti—25 yaşından 50 yaşına kadar. Hayatının geri kalan 13 yılında, geride birçok çocuk bırakmış olan arkadaşlarının yaşlı dul eşleriyle evlendi. Bu çocuklar baba figürü içeren tam bir yuvaya ihtiyaç duyuyorlardı ve Peygamber bunu sağladı. Yetimler için baba figürü sağlamak, Kuran’da bahsedilen çok eşliliğin lehine olan tek özel koşuldur (4:3).

  Yetimlerin dul anneleriyle evlenmesi dışında, Peygamberin hayatında üç de politik evlilik vardı. Yakın arkadaşları Ebu Bekir ve Ömer, aralarında geleneksel aile bağları kurmak için kızları Ayşe ve Hafsa ile evlenmeleri konusunda ısrar ettiler. Üçüncü evlilik ise Mısırlı Maria ile oldu; o, kendisine Mısır hükümdarından politik bir dostluk jesti olarak verildi.

  Bu mükemmel örnek, bir erkeğin mutlu ve sağlıklı bir aile kurmak için evlilikteki tüm ilgisini ve sadakatini karısına ve çocuklarına vermesi gerektiğini anlatmaktadır.

  Kuran, çok eşliliğe karşı getirilen sınırlamaları çok güçlü sözlerle vurgulamaktadır: “Eğer birden fazla eşe mükemmel bir şekilde adil davranamayacağınızdan korkuyorsanız, o zaman bir tane ile yetinmelisiniz.” (4:3) “Ne kadar uğraşırsanız uğraşın, çok eşli bir ilişkide adil olamazsınız.” (4:129)

  Çok eşliliğe karşı getirilen Kuranî sınırlamalar, Tanrı’nın yasasını suistimal etme ihtimaline işaret eder. Bu nedenle, Tanrı’nın yasasının suistimal edilmeyeceğinden tamamen emin olmadıkça, şehvetimize karşı direnmemiz ve çok eşlilikten uzak durmamız daha iyi olur. Eğer koşullar çok eşliliği dikte etmiyorsa, tüm ilgimizi tek eşe ve tek çocuk grubuna vermemiz daha iyi olur. Çocukların sosyal ve psikolojik refahı, özellikle çok eşliliğin yasak olduğu ülkelerde neredeyse değişmez bir şekilde tek eşliliği dikte eder. Çok eşlilik üzerine düşünürken birkaç temel kriter gözetilmelidir:

   1. Acı ve ızdırabı hafifletmeli ve herhangi bir acıya veya ızdıraba neden olmamalıdır.

   2. Eğer genç bir aileniz varsa, çok eşliliğin bir suistimal olduğu neredeyse kesindir.

   3. Mevcut eşin yerine genç bir eşi geçirmek için yapılan çok eşlilik Tanrı’nın yasasını suistimaldir (4:19).